نظارت فعال و انتظار هوشیارانه برای سرطان پروستات
پزشک شما ممکن است از رویکردهای نظارت فعال و انتظار هوشیارانه برای سرطان پروستات برای پایش سرطان پروستات شما استفاده کند. این به معنای آن است که درمان بلافاصله آغاز نمی‌شود.
دکتر احسان کرباسی، متخصص درمان سرطان.
برای مشاوره و رزرو نوبت همین حالا با شماره 02188627420 تماس بگیرید.
هنگام تشخیص سرطان پروستات، مردان با طیف وسیعی از گزینه‌های درمانی مواجه می‌شوند که انتخاب آنها می‌تواند پیچیده باشد. در میان این گزینه‌ها، «نظارت فعال (Active Surveillance)» و «انتظار هوشیارانه (Watchful Waiting)» رویکردهایی هستند که به جای درمان فوری، بر پایش دقیق و مستمر بیماری تمرکز دارند. این استراتژی‌ها برای برخی بیماران، به‌ویژه آن‌هایی که سرطان پروستات با رشد آهسته دارند، می‌تواند به معنای اجتناب از عوارض جانبی ناخواسته درمان‌های تهاجمی باشد، در حالی که امکان شروع درمان را در صورت پیشرفت بیماری حفظ می‌کند.
روش‌های پایش سرطان پروستات
دو روش اصلی برای پایش سرطان پروستات وجود دارد:
- نظارت فعال (Active Surveillance)
- انتظار هوشیارانه (Watchful Waiting)
نظارت فعال (Active Surveillance) سرطان پروستات
برخی از سرطان‌های پروستات رشد آهسته‌ای دارند و ممکن است هرگز برای شما مشکلی ایجاد نکنند. پزشک شما ممکن است پیشنهاد کند که صبر کنید و ببینید آیا سرطان پیشرفت می‌کند یا خیر. این به جای شروع فوری درمان است. تمام درمان‌های سرطان عوارض جانبی دارند؛ بنابراین، نظارت فعال می‌تواند به شما کمک کند مطمئن شوید درمانی را که به آن نیاز ندارید، دریافت نمی‌کنید.
در این روش، شما به طور منظم آزمایش‌هایی را برای بررسی اینکه آیا سرطان پروستات در همان اندازه باقی مانده یا شروع به رشد کرده است، انجام می‌دهید. اگر نشانه‌ای مبنی بر تغییر یا رشد سرطان شما وجود داشته باشد، می‌توانید درمان را شروع کنید. شما ویزیت‌های منظم بیمارستان و آزمایشات دوره‌ای خواهید داشت. در هر ویزیت، پزشک از شما می‌پرسد که آیا علائم جدیدی در شما ایجاد شده است یا خیر.
چه کسانی تحت نظارت فعال سرطان پروستات قرار می‌گیرند؟
- سرطان شما در غده پروستات محدود شده باشد (سرطان پروستات موضعی).
- طبق گروه‌بندی پیش‌آگهی کمبریج، در گروه ۱، ۲ یا ۳ قرار داشته باشید.
- در صورت شروع رشد سرطان، می‌توانید درمان‌هایی را که هدفشان درمان کامل است، دریافت کنید.
در طول نظارت فعال سرطان پروستات چه اتفاقی می‌افتد؟
آنچه در طول نظارت فعال اتفاق می‌افتد به بیمارستان محلی شما بستگی دارد. تیم درمانی شما می‌تواند اطلاعات بیشتری در مورد آنچه اتفاق خواهد افتاد، به شما بدهد. در ادامه تنها یک نمونه از آنچه ممکن است در سال اول نظارت فعال رخ دهد، آورده شده است. شما ممکن است موارد زیر را داشته باشید:
- آزمایش خون برای پایش سطح PSA شما هر ۳ تا ۶ ماه.
- معاینه پروستات در ۱۲ ماهگی (ممکن است در صورت انجام اسکن MRI به آن نیازی نباشد).
- اسکن MRI.
این روال ممکن است در سال دوم و هر سال تا پایان نظارت فعال ادامه یابد. شما:
- آزمایش خون برای پایش سطح PSA هر ۳ تا ۶ ماه.
- معاینه پروستات (ممکن است در صورت انجام اسکن MRI به آن نیازی نباشد).
- اسکن MRI هر ۲ سال یک‌بار.
بسیاری از بیمارستان‌ها یک برنامه نظارت فعال فردی برای شما تنظیم می‌کنند. این برنامه به احتمال پیشرفت سرطان پروستات خاص شما بستگی دارد. پزشکان این روش را نظارت فعال بر اساس ریسک (risk stratified active surveillance) می‌نامند. با تیم پزشکی خود صحبت کنید تا ببینید آیا آنها چنین سیستمی را در بیمارستان شما استفاده می‌کنند. اگر آزمایشات نشان دهند سرطان شما شروع به رشد کرده است و اگر پزشک شما فکر کند درمان گزینه بهتری برای شما خواهد بود، ممکن است درمان را توصیه کند. هدف از درمان، ریشه‌کن کردن سرطان شماست. درمان معمولاً شامل جراحی برای برداشتن غده پروستات یا پرتو درمانی است.
انتظار هوشیارانه سرطان پروستات
چه کسانی تحت انتظار هوشیارانه سرطان پروستات قرار می‌گیرند؟
- مشکلات سلامتی دیگری دارید که نمی‌توانید برای درمان کامل سرطان خود، درمانی دریافت کنید.
- نمی‌خواهید برای درمان کامل سرطان خود، درمانی دریافت کنید.
- در سن بالا تشخیص داده شده‌اید و امید به زندگی طبیعی شما به این معناست که بعید است هرگز به درمان نیاز داشته باشید یا از آن بهره‌مند شوید.
در طول انتظار هوشیارانه سرطان پروستات چه اتفاقی می‌افتد؟
شما آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح PSA خود خواهید داشت. معمولاً این آزمایش را حداقل سالی یک‌بار انجام می‌دهید. اگر موارد زیر را داشته باشید، پزشک عمومی شما می‌تواند ترتیب ملاقات با یک متخصص سرطان پروستات را برای شما بدهد:
- افزایش ناگهانی سطح PSA شما.
- بروز هرگونه علائم جدید، مانند درد استخوان.
متخصص سرطان پروستات شما ممکن است درمان هورمونی را توصیه کند. هدف از این درمان، کوچک کردن و کنترل سرطان شماست تا ریشه‌کن کردن آن.
کنار آمدن با نظارت فعال و انتظار هوشیارانه سرطان پروستات
شنیدن اینکه سرطان دارید اما بلافاصله درمان نمی‌شوید، می‌تواند دشوار باشد. ممکن است نگران باشید که کاری برای توقف سرطان انجام نمی‌دهید. یا ممکن است احساس کنید که پزشکان درمان را از شما دریغ می‌کنند. انتظار برای نتایج آزمایشات و معاینات نیز می‌تواند دشوار باشد. ما یک صفحه اطلاعات عمومی برای افرادی داریم که سرطان دارند، اما نیازی به درمان فوری ندارند.
منبع: www.cancerresearchuk.org/about-cancer/prostate-cancer/treatment/monitoring-prostate-cancer
سوالات متداول
نظارت فعال یک روش مدیریت سرطان پروستات با درجه پایین است که شامل پایش منظم با آزمایش‌های PSA، معاینات دیجیتال رکتال و گاهی بیوپسی می‌باشد، بدون شروع درمان فوری.
انتظار هوشیارانه بیشتر برای بیماران مسن‌تر یا کسانی‌ست که بیماری آنها آهسته رشد می‌کند. برخلاف نظارت فعال، این روش معمولاً شامل پیگیری‌های کمتر دقیق است و فقط در صورت بروز علائم، درمان آغاز می‌شود.
نظارت فعال شامل بررسی‌های منظم و دقیق‌تر برای بررسی پیشرفت سرطان است، در حالی که انتظار هوشیارانه کمتر تهاجمی بوده و درمان فقط در صورت بروز علائم آغاز می‌شود.
مردانی با سرطان پروستات با درجه پایین (gleason score پایین، PSA پایین و تومور محدود به پروستات) معمولاً گزینه خوبی برای نظارت فعال هستند.
بله، برای بسیاری از مردان با سرطان کم‌خطر، این روش بی‌خطر است و می‌تواند از درمان‌های غیرضروری و عوارض آنها جلوگیری کند.
آزمایش PSA به‌طور منظم، معاینه فیزیکی (DRE)، تصویربرداری MRI و گاهی بیوپسی‌های تکراری بخشی از روند پیگیری هستند.
اگر شواهدی از پیشرفت سرطان مشاهده شود (مثلاً افزایش قابل توجه PSA، تغییرات در بیوپسی یا MRI)، پزشک ممکن است درمان‌هایی مانند جراحی یا پرتودرمانی را توصیه کند.
در موارد سرطان با خطر پایین، نظارت فعال تأثیر منفی بر امید به زندگی ندارد و می‌تواند کیفیت زندگی را حفظ کند.
برخی بیماران ممکن است با اضطراب ناشی از نداشتن درمان فوری مواجه شوند، ولی با آموزش و مشاوره روانی می‌توان به کاهش این نگرانی‌ها کمک کرد.