کرایوتراپی سرطان پروستات
کرایوتراپی سرطان پروستات (یا سرما درمانی) یکی از روش‌های درمان سرطان پروستات است که با استفاده از دمای بسیار پایین، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد. در این روش، سوزن‌های نازکی وارد غده پروستات می‌شوند و سپس گازهای بسیار سرد (معمولاً آرگون یا نیتروژن) از طریق این سوزن‌ها عبور داده می‌شوند تا بافت سرطانی منجمد شود. این انجماد و سپس گرم شدن مجدد بافت باعث تخریب سلول‌های سرطانی می‌شود.
دکتر احسان کرباسی، متخصص درمان سرطان.
برای مشاوره و رزرو نوبت همین حالا با شماره 02188627420 تماس بگیرید.
کرایوتراپی برای سرطان پروستات چیست؟
کرایوتراپی سرطان پروستات برای انجماد سلول‌های سرطانی و قطع خون‌رسانی به آن‌ها استفاده می‌شود. سوزن‌های بسیار کوچکی مستقیماً وارد تومور می‌شوند. گازهای آرگون از طریق سوزن‌ها عبور داده شده و با گازهای هلیوم مبادله می‌شوند. این امر باعث یک چرخه انجماد و گرمایش می‌شود. بافت منجمد و مرده سپس ذوب شده و به طور طبیعی توسط بدن جذب می‌شود.
کرایوتراپی سرطان پروستات میتواند برای درمان بسیاری از مشکلات استفاده شود. یک کاتتر گرم‌کننده در مجرای ادرار قرار داده می‌شود تا از انجماد آن جلوگیری شود. سوزن‌ها با استفاده از تصاویر سونوگرافی برای هدایت آن‌ها به داخل تومورهای پروستات هدایت می‌شوند.
چرا ممکن است به کرایوتراپی سرطان پروستات نیاز داشته باشم؟
کرایوتراپی ممکن است در این شرایط یک انتخاب خوب برای درمان سرطان پروستات باشد:
- مردانی که سرطان در غده پروستات دارند و به سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته است.
- مردانی که به اندازه کافی سالم نیستند که تحت پرتودرمانی سرطان پروستات یا عمل جراحی سرطان پروستات قرار بگیرند.
- در برخی موارد، برای مردانی استفاده می‌شود که نتایج پرتودرمانی در آن‌ها ناموفق بوده است.
- برخی از متخصصان معتقدند که کرایوتراپی میتواند زمانی مفید باشد که سلول‌های سرطانی پروستات به اندازه کافی به پرتو حساس نباشند.
کرایوتراپی ممکن است برای مردانی که غده پروستات بسیار بزرگی دارند توصیه نشود.
کرایوتراپی نسبت به روش استاندارد کمتر تهاجمی است. این روش شامل سوزن‌هایی است که از طریق پوست زیر کیسه بیضه، به نام پرینه، وارد می‌شوند. خونریزی کمتر، بستری کوتاه‌تر در بیمارستان، بهبودی سریع‌تر و درد کمتری دارد. در صورت نیاز، می‌توان آن را تکرار کرد.
ممکن است دلایل دیگری نیز وجود داشته باشد که پزشک شما کرایوتراپی را توصیه کند.
خطرات کرایوتراپی سرطان پروستات چیست؟
مانند هر روش دیگری، ممکن است عوارضی رخ دهد. خطر اختلال نعوظ (ED) دائمی با کرایوتراپی بسیار زیاد است. این امر آن را برای مردانی که نگران ED پس از درمان نیستند، انتخاب بهتری می‌کند. برخی دیگر از عوارض احتمالی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی یا وجود خون در ادرار
- درد یا تورم در ناحیه‌ای که سوزن‌ها وارد بدن می‌شوند (بین کیسه بیضه و مقعد)
- عفونت
- تورم اطراف آلت تناسلی یا کیسه بیضه
- آسیب عصبی
- انجماد ممکن است مثانه و روده‌ها را تحت تأثیر قرار دهد که میتواند منجر به درد و احساس سوزش شود.
- میل به تخلیه مثانه و روده بیشتر (معمولاً طی چند هفته از بین می‌رود)
- بیاختیاری ادرار نادر است، اما اگر مرد سابقه پرتودرمانی داشته باشد، ممکن است شایع‌تر باشد.
- اتصال غیرطبیعی (فیستول) بین رکتوم و مثانه یا مجرای ادرار (نادر)
بسته به وضعیت شما ممکن است خطرات دیگری نیز وجود داشته باشد. حتماً قبل از عمل در مورد هرگونه نگرانی با پزشک خود صحبت کنید.
انواع کرایوتراپی سرطان پروستات
کرایوتراپی سرطان پروستات به دو روش اصلی انجام می‌شود:
- کرایوتراپی کل غده (Whole-Gland Cryotherapy): در این روش، هدف انجماد و از بین بردن تمام بافت غده پروستات است. این رویکرد شبیه به جراحی برداشتن کامل پروستات (رادیکال پروستاتکتومی) یا پرتودرمانی کل غده است و برای درمان سرطان‌هایی استفاده می‌شود که در چندین ناحیه از پروستات وجود دارند یا وسعت بیشتری دارند.
- کرایوتراپی فوکال (Focal Cryotherapy) یا هدفمند: در این روش، تنها ناحیه‌ای از پروستات که حاوی سلول‌های سرطانی است، منجمد و تخریب می‌شود. این رویکرد کمتر تهاجمی است و با هدف کاهش آسیب به بافت سالم پروستات و در نتیجه کاهش عوارض جانبی مانند مشکلات ادراری و ناتوانی جنسی انجام می‌شود. کرایوتراپی فوکال معمولاً برای درمان سرطان‌هایی با حجم کم و محدود به یک یا چند ناحیه خاص در پروستات که در تصویربرداری (مانند MRI) و نمونه‌برداری هدفمند مشخص شده‌اند، در نظر گرفته می‌شود.
انتخاب بین این دو نوع کرایوتراپی به عواملی مانند مرحله و درجه سرطان، محل قرارگیری تومورها در پروستات، اندازه غده پروستات، سلامت عمومی بیمار و ترجیحات وی بستگی دارد. پزشک متخصص اورولوژی با بررسی دقیق شرایط بیمار، بهترین نوع کرایوتراپی یا گزینه درمانی دیگر را توصیه خواهد کرد.
چگونه برای کرایوتراپی سرطان پروستات آماده شوم؟
در اینجا برخی از مواردی که می‌توانید قبل از کرایوتراپی برای سرطان پروستات انتظار داشته باشید آورده شده است:
- پزشک شما این روش را توضیح می‌دهد و شما می‌توانید سؤالات خود را بپرسید.
- از شما خواسته می‌شود یک فرم رضایت‌نامه را امضا کنید که اجازه انجام این عمل را می‌دهد. فرم را با دقت بخوانید و اگر چیزی واضح نیست، سؤال بپرسید.
- پزشک شما سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد تا مطمئن شود قبل از انجام عمل در سلامت خوبی هستید. همچنین ممکن است برای اطمینان از محدود بودن سرطان به پروستات، به آزمایش خون و سایر آزمایش‌ها نیاز داشته باشید.
- هرگونه دستورالعملی را که در مورد عدم خوردن یا آشامیدن قبل از عمل به شما داده شده است، دنبال کنید.
- اگر به هر دارویی، لاتکس، ید، چسب و بیهوشی حساسیت دارید یا به آن‌ها آلرژی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- مطمئن شوید که پزشک شما لیستی از تمام داروها و تمام گیاهان دارویی، ویتامین‌ها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید دارد. این شامل داروهای تجویزی و بدون نسخه است.
- اگر سابقه مشکلات خونریزی دارید یا داروهای رقیق‌کننده خون (ضد انعقاد)، آسپرین یا هر داروی دیگری که بر لخته شدن خون تأثیر می‌گذارد مصرف می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد قبل از عمل مصرف این داروها را متوقف کنید.
- اگر سیگار می‌کشید، هر چه زودتر آن را ترک کنید. این کار بهبودی شما و سلامت کلی شما را بهبود می‌بخشد.
- از شما خواسته می‌شود شب قبل از عمل از ملین یا تنقیه برای تخلیه روده بزرگ خود استفاده کنید. مطمئن شوید که این دستورالعمل‌ها را درک کرده‌اید و وسایل مورد نیاز را دارید.
- ممکن است قبل از عمل برای کمک به آرامش شما، داروی آرام‌بخش به شما داده شود.
- بسته به وضعیت شما، پزشک شما ممکن است آمادگی‌های خاص دیگری را نیز درخواست کند.
در طول کرایوتراپی سرطان پروستات چه اتفاقی می‌افتد؟
ممکن است برای کرایوتراپی نیاز به یک روز بستری در بیمارستان باشد. همچنین ممکن است به صورت سرپایی انجام شود. این بدان معناست که پس از اتمام آن به خانه می‌روید. این روش ممکن است بسته به وضعیت شما و روش‌های پزشک شما متفاوت باشد.
به طور کلی، کرایوتراپی از این روند پیروی می‌کند:
- از شما خواسته می‌شود هرگونه جواهرات یا اشیاء دیگری که ممکن است در طول عمل مانع ایجاد کنند را درآورید.
- از شما خواسته می‌شود لباس‌های خود را درآورید و یک لباس بیمارستانی به شما داده می‌شود تا بپوشید.
- از شما خواسته می‌شود مثانه خود را خالی کنید.
- یک خط IV (داخل وریدی) در بازو یا دست شما قرار داده می‌شود.
- پزشک ممکن است بیهوشی منطقه‌ای یا بیهوشی عمومی را انتخاب کند. همچنین برای کمک به آرامش و تسکین درد دارو دریافت خواهید کرد.
- اگر بیهوشی عمومی دریافت کنید، ممکن است یک لوله تنفسی از طریق گلو وارد ریه‌های شما شود و به یک دستگاه تنفس مصنوعی متصل شوید. این دستگاه در طول عمل به جای شما تنفس خواهد کرد.
- متخصص بیهوشی ضربان قلب، فشار خون، تنفس و سطح اکسیژن خون شما را در طول عمل تحت نظر خواهد داشت.
- شما به پشت روی تخت جراحی دراز خواهید کشید و پاهای شما در رکاب قرار می‌گیرد.
- پزشک یک کاتتر نرم و انعطاف‌پذیر را از طریق آلت تناسلی وارد مثانه شما می‌کند تا ادرار را تخلیه کند. کاتتر با محلول نمکی گرم پر می‌شود. این کار به تخلیه ادرار حتی در صورت تورم غده پروستات پس از درمان کمک می‌کند. همچنین از این کاتتر برای عبور دادن محلول نمکی گرم از طریق مجرای ادرار برای محافظت از آن در برابر دمای سرد مورد استفاده در طول عمل استفاده می‌شود.
- یک پروب سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) در رکتوم شما قرار داده می‌شود تا پروستات و بافتهای مجاور روی صفحه رایانه دیده شوند.
- پزشک سوزن‌ها (کرایوپروب‌ها) را در نواحی از پیش تعیین شده بین کیسه بیضه و مقعد وارد می‌کند. گاز وارد سوزن‌ها می‌شود تا بافت پروستات مجاور منجمد شود. ناحیه منجمد شده فقط چند دقیقه منجمد می‌ماند. سپس با عبور هلیوم از طریق سوزن‌ها ذوب می‌شود. این چرخه ممکن است تکرار شود.
- جراح از تصاویر سونوگرافی برای نظارت بر روند انجماد استفاده می‌کند. این کار برای اطمینان از درمان فقط سرطان انجام می‌شود.
- سوزن‌ها و پروب TRUS برداشته می‌شوند و کاتتر ادراری در مثانه شما باقی می‌ماند.
- در صورت استفاده، لوله تنفسی خارج شده و به تنهایی تنفس خواهید کرد.
- یک باند استریل (پانسمان) روی ناحیه قرار داده می‌شود.
پس از کرایوتراپی سرطان پروستات چه اتفاقی می‌افتد؟
س از عمل، ممکن است قبل از انتقال به اتاق بیمارستان، به اتاق ریکاوری منتقل شوید. شما به مانیتورهایی متصل خواهید شد که ضربان قلب، فشار خون، میزان تنفس و سطح اکسیژن شما را نشان می‌دهند.
پس از اینکه وضعیت شما پایدار شد و بیدار شدید، به اتاق بیمارستان منتقل خواهید شد. همچنین ممکن است شروع به نوشیدن مایعات کنید.
در صورت نیاز، ممکن است داروی ضد درد دریافت کنید، یا توسط پرستار یا با تزریق خودتان از طریق دستگاه متصل به خط IV.
به تدریج می‌توانید غذاهای جامد را در صورت تحمل مصرف کنید.
ممکن است پس از انجام عمل شروع به مصرف آنتی‌بیوتیک کنید و چند روز پس از آن نیز ادامه دهید. این کار برای کمک به جلوگیری از عفونت است.
بهبودی شما همچنان پیشرفت خواهد کرد. احتمالاً در ناحیه‌ای که پروب‌ها وارد شده‌اند، کبودی و تورم خواهید داشت. تشویق خواهید شد که در همان روز از تخت بلند شوید و راه بروید. ممکن است بتوانید در همان روز یا روز بعد به خانه بروید.
ممکن است یک یا دو روز پس از عمل متوجه وجود خون در ادرار خود شوید. تورم در آلت تناسلی یا کیسه بیضه شایع است. همچنین ممکن است در ناحیه شکم خود درد داشته باشید. و ممکن است احساس سوزش داشته باشید که ممکن است باعث شود بیشتر احساس نیاز به رفتن به دستشویی کنید.
کاتتر به مدت 1 تا 3 هفته برای کمک به تخلیه ادرار در حین بهبودی غده پروستات در جای خود باقی می‌ماند. دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه مراقبت از کاتتر در خانه به شما داده خواهد شد.
برای ویزیت پیگیری با پزشک شما هماهنگی‌های لازم انجام خواهد شد. ممکن است با آزمایش PSA و در برخی موارد بیوپسی تحت نظر باشید.
پزشک شما ممکن است بسته به وضعیت شما، دستورالعمل‌های دیگری پس از عمل به شما بدهد.
بعد از کرایوتراپی سرطان پروستات چه کاری انجام دهم
پس از بازگشت به خانه، تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه جراحی مهم خواهد بود. پزشک شما دستورالعمل‌های خاصی در مورد حمام کردن به شما خواهد داد.
محل‌های ورود سوزن ممکن است تا چند روز پس از کرایوتراپی حساس یا دردناک باشند. طبق توصیه پزشک خود برای درد از مسکن استفاده کنید.
تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است رانندگی نکنید. ممکن است به شما گفته شود که فعالیتهای دیگر را محدود کنید.
در تمام جلسات پیگیری شرکت کنید تا پزشک شما بتواند از بهبودی شما اطمینان حاصل کند. کاتتر در یکی از این جلسات پیگیری برداشته خواهد شد.
در صورت بروز هر یک از موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- تغییر در میزان، رنگ یا بوی ادرار شما
- عدم توانایی در ادرار کردن پس از برداشتن کاتتر
- درد بیشتر در اطراف محل‌های ورود سوزن
- تب
- لرز
- قرمزی، تورم، خونریزی یا ترشح دیگر از محل‌های ورود سوزن
پزشک شما ممکن است بسته به وضعیت شما، دستورالعمل‌های دیگری پس از عمل به شما بدهد.
منبع: www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/prostate-cancer
سوالات متداول
کرایوتراپی یا سرما درمانی، روشی است که با استفاده از سرمای شدید سلول‌های سرطانی در پروستات را منجمد و از بین می‌برد.
معمولاً مردانی با سرطان پروستات در مراحل اولیه یا کسانی که بعد از درمان‌های دیگر مانند پرتودرمانی هنوز سرطان دارند، کاندید این روش هستند.
این روش کمتهاجمی است، مدت زمان بهبودی کوتاه دارد و میتواند برای مردانی که امکان انجام جراحی ندارند، گزینه مناسبی باشد.
بله، ممکن است شامل بیاختیاری ادرار، اختلال در نعوظ، درد لگن یا آسیب به بافتهای اطراف باشد، اما شدت آن بسته به هر فرد متفاوت است.
اکثر بیماران میتوانند ظرف چند روز تا یک هفته به فعالیتهای روزمره خود بازگردند، اما پیگیری منظم با پزشک ضروری است.
در برخی موارد بله، مخصوصاً اگر سرطان در مراحل اولیه باشد؛ با این حال، بسته به نوع و شدت سرطان، ممکن است نیاز به درمان‌های مکمل باشد.
