- 1) شیمی درمانی سرطان پروستات
- 2) چه زمانی از شیمی درمانی برای سرطان پروستات استفاده میشود؟
- 3) داروهای شیمی درمانی مورد استفاده برای درمان سرطان پروستات
- 4) شیمی درمانی سرطان پروستات چگونه انجام میشود؟
- 5) عوارض جانبی احتمالی شیمی درمانی سرطان پروستات
- 6) برنامه درمانی شیمی درمانی سرطان پروستات
- 7) راهنمای مدیریت عوارض جانبی شیمی درمانی سرطان پروستات
- 8) سوالات متداول
شیمی درمانی سرطان پروستات
شیمی درمانی سرطان پروستات یکی از روشهای درمان سرطان پروستات است، اما معمولاً خط اول درمان نیست. در شیمی درمانی، از داروهای ضد سرطان قوی استفاده میشود تا سلولهای سرطانی را از بین ببرند یا رشد آنها را متوقف کنند. این داروها میتوانند به صورت تزریق وریدی (IV) یا به صورت خوراکی (قرص یا کپسول) تجویز شوند.
شیمی درمانی سرطان پروستات از داروهای ضد سرطان استفاده میکند که به داخل ورید تزریق میشوند یا به صورت خوراکی مصرف میشوند تا به سلولهای سرطانی در بیشتر قسمتهای بدن برسند.
چه زمانی از شیمی درمانی برای سرطان پروستات استفاده میشود؟
شیمی درمانی سرطان پروستات بخشی از درمان اکثر مردان مبتلا به سرطان پروستات نیست، اما میتوان از آن برای درمان سرطان پروستات پیشرفته استفاده کرد، به خصوص اگر سرطان زیادی در خارج از غده پروستات وجود داشته باشد. میتوان آن را همراه با هورمون درمانی سرطان پروستات یا به تنهایی اگر هورمون درمانی دیگر مؤثر نباشد، استفاده کرد.
شیمی درمانی سرطان پروستات یک درمان استاندارد برای سرطان پروستات اولیه نیست.
داروهای شیمی درمانی مورد استفاده برای درمان سرطان پروستات
برای سرطان پروستات، داروهای شیمی درمانی سرطان پروستات معمولاً یک به یک استفاده میشوند. برخی از داروهای شیمی درمانی سرطان پروستات مورد استفاده برای درمان سرطان پروستات عبارتند از:
- دوستاکسل (Docetaxel)
- کابازیتاکسل (Cabazitaxel)
- میتوکسانترون (Mitoxantrone)
- استراموستین (Estramustine)
- کاربوپلاتین (Carboplatin)
اغلب، دوستاکسل اولین داروی شیمی درمانی سرطان پروستات است که داده میشود. معمولاً با یک داروی استروئیدی مانند پردنیزون یا دگزامتازون ترکیب میشود. اگر دوستاکسل مؤثر نباشد (یا دیگر مؤثر نباشد)، کابازیتاکسل اغلب داروی شیمی درمانی سرطان پروستات بعدی است که امتحان میشود (همراه با یک استروئید)، اگرچه ممکن است گزینههای درمانی دیگری نیز وجود داشته باشد.
نشان داده شده است که دوستاکسل و کابازیتاکسل به طور متوسط به مردان کمک میکنند تا بیشتر از داروهای شیمی درمانی قدیمی تر عمر کنند. آنها ممکن است سرطان را کوچک کنند یا رشد آن را کند کنند، و همچنین ممکن است علائم را کاهش دهند و در نتیجه کیفیت زندگی بهتری داشته باشند. با این حال، شیمی درمانی به احتمال زیاد سرطان پروستات را درمان نمیکند.
سایر داروهای شیمی درمانی نیز برای استفاده در درمان سرطان پروستات در حال مطالعه هستند.
شیمی درمانی سرطان پروستات چگونه انجام میشود؟
داروهای شیمی درمانی برای سرطان پروستات معمولاً به صورت داخل وریدی (IV) به عنوان یک انفوزیون در طی یک دوره زمانی مشخص داده میشوند. این کار میتواند در مطب پزشک، کلینیک شیمی درمانی یا در بیمارستان انجام شود. برخی از داروها، مانند استراموستین، به صورت قرص داده میشوند.
گاهی اوقات، ممکن است یک IV کمی بزرگتر و محکمتر در ورید قرار داده شود تا شیمی درمانی سرطان پروستات انجام شود. اینها به عنوان کاتترهای ورید مرکزی (CVCs)، دستگاههای دسترسی ورید مرکزی (CVADs) یا خطوط مرکزی شناخته میشوند. آنها برای قرار دادن داروها، فرآوردههای خونی، مواد مغذی یا مایعات به طور مستقیم در خون شما استفاده میشوند. همچنین میتوان از آنها برای گرفتن خون برای آزمایش استفاده کرد. انواع مختلفی از CVC ها موجود است. رایجترین انواع آن پورت و خط PICC هستند.
پزشکان شیمی درمانی سرطان پروستات را در سیکلهایی انجام میدهند که هر دوره درمان با یک دوره استراحت دنبال میشود تا به شما زمان داده شود تا از اثرات داروها بهبود یابید. سیکلها اغلب حدود 3 هفته طول میکشند. برنامه بسته به داروهای مورد استفاده متفاوت است. به عنوان مثال، با برخی از داروها، شیمی درمانی فقط در روز اول سیکل داده میشود. با برخی دیگر، چند روز متوالی یا یک بار در هفته داده میشود. سپس، در پایان سیکل، برنامه شیمی درمانی سرطان پروستات تکرار میشود تا سیکل بعدی شروع شود.
مدت زمانی که شیمی درمانی دریافت میکنید بستگی به این دارد که چقدر خوب کار میکند و چه عوارض جانبی دارید.
یکی از راه های درمان سرطان پروستات که عوارض کمتری دارد و بیشتر توصیه میشود پرتودرمانی پروستات است.
عوارض جانبی احتمالی شیمی درمانی سرطان پروستات
داروهای شیمی درمانی سرطان پروستات به سلولهایی که به سرعت تقسیم میشوند حمله میکنند، به همین دلیل است که علیه سلولهای سرطانی عمل میکنند. اما سایر سلولهای بدن، مانند سلولهای مغز استخوان (جایی که سلولهای خونی جدید ساخته میشوند)، پوشش دهان و رودهها و فولیکولهای مو نیز به سرعت تقسیم میشوند. این سلولها نیز میتوانند تحت تأثیر شیمی درمانی قرار گیرند که میتواند منجر به عوارض جانبی شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی سرطان پروستات به نوع و دوز داروهای داده شده و مدت زمان مصرف آنها بستگی دارد. برخی از عوارض جانبی شیمی درمانی سرطان پروستات رایج میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ریزش مو
- زخمهای دهان
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- اسهال
- افزایش احتمال عفونت (به دلیل داشتن تعداد بسیار کم گلبولهای سفید خون)
- کبودی یا خونریزی آسان (به دلیل داشتن تعداد بسیار کم پلاکتهای خون)
- خستگی (به دلیل داشتن تعداد بسیار کم گلبولهای قرمز خون)
این عوارض جانبی معمولاً پس از پایان درمان از بین میروند. اغلب راههایی برای کاهش این عوارض جانبی وجود دارد. به عنوان مثال، میتوان داروهایی برای پیشگیری یا کاهش حالت تهوع و استفراغ تجویز کرد.
همراه با خطرات فوق، برخی از عوارض جانبی بیشتر با داروهای شیمی درمانی خاص دیده میشوند. مثلا:
- دوستاکسل و کابازیتاکسل گاهی اوقات باعث واکنشهای آلرژیک شدید میشوند. داروها قبل از هر درمان برای کمک به جلوگیری از این امر داده میشوند. این داروها همچنین میتوانند به اعصاب آسیب برسانند (که به عنوان نوروپاتی محیطی شناخته میشود)، که میتواند باعث بیحسی، گزگز یا احساس سوزش در دستها یا پاها شود.
- میتوکسانترون میتواند، به ندرت، باعث لوسمی (سرطان خون) چند سال بعد شود.
- استراموستین خطر لخته شدن خون را افزایش میدهد.
اگر متوجه هر گونه عوارض جانبی در حین شیمی درمانی سرطان پروستات شدید، آنها را به پزشک سرطان خود گزارش دهید تا بتوان به سرعت آنها را درمان کرد. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد دوز داروهای شیمی درمانی کاهش یابد یا درمان به تأخیر بیفتد یا متوقف شود تا از بدتر شدن اثرات جلوگیری شود.
شیمی درمانی سرطان پروستات به هر نوع درمانی اطلاق میشود که از مواد شیمیایی برای کشتن یا متوقف کردن رشد سلولهای سرطانی استفاده میکند. در حالی که شیمی درمانی بعید است سرطان پروستات را درمان کند، ممکن است مزایایی برای بیماران داشته باشد. به عنوان مثال، ممکن است از آن استفاده شود:
- برای تسکین علائم مرتبط با بیماری بسیار پیشرفته یا متاستاتیک، بهبود کیفیت زندگی بیمار.
- برای بهبود نتیجه جراحی سرطان پروستات اگر برای مدت کوتاهی پس از عمل تجویز شود.
- برای همکاری با هورمون درمانی و بهبود نتیجه بیمار.
- برای افزایش طول عمر بیمار مبتلا به سرطان پروستات که دیگر به هورمون درمانی پاسخ نمیدهد.
- برای درمان مردان مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته که حامل واریانت ژن AR-V7 هستند.
برنامه درمانی شیمی درمانی سرطان پروستات
اکثر افراد شیمی درمانی را به صورت سرپایی در بیمارستانها یا کلینیکها انجام میدهند. شیمی درمانی سرطان پروستات در سیکلهایی انجام میشود که چند هفته طول میکشد. داروها به شما داده میشود و دورههای استراحت در این بین وجود دارد تا بدن شما بهبود یابد.
انواع مختلفی از داروهای شیمی درمانی سرطان پروستات وجود دارد. برای سرطان پروستات، احتمالاً یک دارو در یک زمان به شما داده میشود. برخی از داروها به صورت خوراکی به عنوان قرص داده میشوند، در حالی که برخی دیگر از طریق IV (تزریق وریدی) داده میشوند.
راهنمای مدیریت عوارض جانبی شیمی درمانی سرطان پروستات
برای مدیریت عوارض جانبی خود، این قوانین ساده را دنبال کنید:
- توجه کنید. از تمام واکنشهای مورد انتظار و غیرمنتظره به داروها آگاه باشید.
- فعال باشید. لیستی از داروهای خود تهیه کنید. با پزشک خود در مورد علائمی که باید به دنبال آنها باشید و زمان تماس با آنها صحبت کنید.
- آرام باشید. داروهای شیمی درمانی قوی هستند و میتوانند به بدن آسیب برسانند. با یافتن راههایی برای کاهش استرس، بر بهبود یافتن تمرکز کنید. این راهها ممکن است شامل گوش دادن به موسیقی، انجام یوگا یا تمرینات کششی، پیاده روی یا تماشای تلویزیون باشد.
- یک دفترچه یادداشت داشته باشید. هرگونه تغییرات فیزیکی و عاطفی را که در حین مصرف داروها تجربه میکنید، یادداشت کنید. یک لیست کتبی به شما کمک میکند تا سؤالات خود را هنگام مراجعه به قرار ملاقاتهای خود به خاطر بسپارید. همچنین کار با پزشک خود را برای مدیریت عوارض جانبی آسانتر میکند.
- با پزشک خود مشورت کنید. در مورد هر گونه عوارض جانبی که تجربه میکنید با پزشک خود صحبت کنید. چندین دارو برای کمک به دفع یا درمان عوارض جانبی مختلف طراحی شدهاند.
سوالات متداول
شیمیدرمانی از داروهای ضد سرطان استفاده میکند که یا تزریق وریدی میشوند یا به صورت خوراکی مصرف میشوند تا به سلولهای سرطانی در سراسر بدن برسند و آنها را از بین ببرند یا رشدشان را متوقف کنند.
شیمیدرمانی معمولاً برای سرطان پروستات پیشرفته استفاده میشود، بهویژه زمانی که سرطان به خارج از غده پروستات گسترش یافته باشد. ممکن است همراه با هورموندرمانی یا بهتنهایی، زمانی که هورموندرمانی دیگر مؤثر نیست، استفاده شود. شیمیدرمانی درمان استانداردی برای مراحل اولیه سرطان پروستات نیست.
داروهای رایج شامل دوستاکسل (Docetaxel)، کابازیتاکسل (Cabazitaxel)، میتوکسانترون (Mitoxantrone)، استراموستین (Estramustine) و کاربوپلاتین (Carboplatin) هستند. دوستاکسل معمولاً اولین دارویی است که تجویز میشود و اغلب با یک استروئید مانند پردنیزون ترکیب میشود.
داروها معمولاً از طریق تزریق وریدی (IV) در مطب پزشک، کلینیک یا بیمارستان تزریق میشوند. برخی داروها مانند استراموستین خوراکی هستند. شیمیدرمانی در چرخههایی انجام میشود که هر دوره درمان با یک دوره استراحت همراه است.
سیکل شیمی درمانی به دوره زمانی گفته میشود که دارو تجویز میشود و بعد از آن یک بازه زمانی برای استراحت و ریکاوری بدن در نظر گرفته میشود. سیکل ها معمولا 3 هفته ای هستند ولی بسته به نوع دارو ممکن است متغیر باشد.
عوارض جانبی رایج شامل ریزش مو، زخمهای دهان، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ، اسهال، افزایش خطر عفونت، کبودی یا خونریزی آسان و خستگی است. عوارض جانبی خاص هر دارو متفاوت است و پزشک شما در مورد آنها با شما صحبت خواهد کرد.
بله. راه های زیادی برای کاهش عوارض جانبی وجود دارد. برای مثال، میتوان داروهایی برای پیشگیری یا کاهش حالت تهوع و استفراغ تجویز کرد. همچنین، در صورت بروز عوارض جانبی، پزشک ممکن است دوز داروها را تنظیم کند یا درمان را به تعویق بیندازد.
شیمیدرمانی به ندرت سرطان پروستات را به طور کامل درمان میکند، اما میتواند به کنترل بیماری، کاهش علائم، بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر کمک کند.
بستگی به شرایط بدنی و عوارض جانبی دارد. ممکن است در طول درمان احساس خستگی کنید و نیاز به استراحت بیشتری داشته باشید. با پزشک خود در مورد میزان فعالیت های مجاز مشورت کنید.
پزشک شما دستورالعملهای خاصی را به شما ارائه میدهد. ممکن است لازم باشد آزمایشهایی انجام دهید، مصرف برخی داروها را قطع کنید و از خوردن و آشامیدن برای مدتی قبل از درمان خودداری کنید. همچنین مهم است که در مورد عوارض جانبی احتمالی و نحوه مدیریت آنها اطلاعات کسب کنید.