سرطان بیضه
سرطان بیضه رشد غیرطبیعی سلول‌ها در بیضه‌هاست. بیضه‌ها که در کیسه بیضه قرار دارند، مسئول تولید اسپرم و هورمون تستوسترون هستند. سرطان بیضه یک نوع سرطان نادر است، اما شایع‌ترین سرطان در میان مردان ۱۵ تا ۴۵ سال است.
دکتر احسان کرباسی، متخصص درمان سرطان.
برای مشاوره و رزرو نوبت همین حالا با شماره 02188627420 تماس بگیرید.
اولین نشانه این بیماری اغلب یک توده یا تورم در بیضه است. سلول‌های سرطانی می‌توانند به سرعت رشد کرده و به خارج از بیضه، به سایر نقاط بدن گسترش یابند. با وجود این، سرطان بیضه حتی در صورت گسترش به سایر اندام‌ها، بسیار قابل درمان است و نرخ بهبودی بالایی دارد. درمان آن به نوع سرطان و میزان گسترش آن بستگی دارد و معمولاً شامل جراحی و شیمی‌درمانی است.
علائم سرطان بیضه
توجه به علائم اولیه می‌تواند به تشخیص زودهنگام و افزایش شانس بهبودی کمک کند. علائم و نشانه‌های سرطان بیضه عبارتند از:
- توده یا تورم در یکی از بیضه‌ها.
- احساس سنگینی در کیسه بیضه.
- درد مبهم در پایین شکم یا ناحیه کشاله ران.
- تورم ناگهانی در کیسه بیضه.
- درد یا ناراحتی در بیضه یا کیسه بیضه.
- بزرگ شدن یا حساس شدن بافت سینه.
- کمردرد.
معمولاً سرطان بیضه تنها در یک بیضه رخ می‌دهد. اگر هر یک از این علائم را برای بیش از دو هفته مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
علائم سرطان بیضه پیشرفته
علائم سرطان بیضه پیشرفته زمانی ظاهر می‌شوند که سلول‌های سرطانی از بیضه خارج شده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کرده باشند. این وضعیت به عنوان متاستاز شناخته می‌شود و علائم آن به اندام‌های درگیر بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر سرطان به ریه‌ها سرایت کرده باشد، ممکن است با سرفه مداوم، تنگی نفس یا درد قفسه سینه همراه باشد. گسترش به غدد لنفاوی در شکم می‌تواند باعث کمردرد یا درد شکمی شود. در موارد بسیار نادر، متاستاز به مغز ممکن است باعث سردرد یا تاری دید شود. با این حال، باید توجه داشت که این علائم می‌توانند دلایل بسیار دیگری نیز داشته باشند.
عوامل خطر و علت سرطان بیضه
علت دقیق بیشتر سرطان‌های بیضه مشخص نیست. اما این سرطان زمانی شروع می‌شود که DNA سلول‌های بیضه دچار تغییراتی می‌شود و باعث رشد و تکثیر سریع آن‌ها می‌گردد. این سلول‌های سرطانی در نهایت توده‌ای به نام تومور را تشکیل می‌دهند. تقریباً تمام سرطان‌های بیضه از سلول‌های جنینی (Germ cells) که مسئول تولید اسپرم هستند، منشأ می‌گیرند.
عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلا به سرطان بیضه را افزایش دهند:
- نهان‌بیضگی (Undescended testicle): اگر بیضه در دوران جنینی به طور کامل به داخل کیسه بیضه پایین نیاید، خطر ابتلا به سرطان بیضه افزایش می‌یابد، حتی اگر با جراحی به جای خود منتقل شود.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه سرطان بیضه در خانواده شما وجود داشته باشد، ممکن است خطر ابتلا افزایش یابد.
- سن: این سرطان در مردان جوان بین ۱۵ تا ۴۵ سال شایع‌تر است.
- نژاد: سرطان بیضه در افراد سفیدپوست شیوع بیشتری دارد.
پیشگیری از سرطان بیضه
هیچ راه اثبات‌شده‌ای برای پیشگیری از سرطان بیضه وجود ندارد و اگر فردی به آن مبتلا شود، به این معنی نیست که کاری می‌توانسته برای جلوگیری از آن انجام دهد. با این حال، معاینات شخصی منظم بیضه‌ها می‌تواند به شناسایی زودهنگام هرگونه توده یا تغییر کمک کند. اگرچه برخی پزشکان این معاینات را توصیه می‌کنند، اما هیچ تحقیقی نشان نداده است که این کار خطر مرگ ناشی از سرطان بیضه را کاهش می‌دهد. اما از آنجایی که این سرطان حتی در مراحل پیشرفته نیز قابل درمان است، آگاهی از وضعیت طبیعی بدن و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده هرگونه تغییر، بهترین راهکار است.
اگر هرگونه تغییر یا توده‌ای را در بیضه‌های خود مشاهده کردید که بیش از دو هفته طول کشید، حتماً برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص و درمان سرطان بیضه فرآیندی چندمرحله‌ای است که با معاینات پزشکی آغاز شده و با آزمایش‌های تخصصی و درمان‌های هدفمند ادامه می‌یابد. آگاهی از این فرآیند به شما کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری با بیماری روبرو شوید.
عکس سرطان بیضه
تشخیص و مرحله‌بندی سرطان بیضه
علائم سرطان بیضه، مانند توده یا تورم، ممکن است توسط خودتان یا در معاینه پزشک کشف شود. برای تشخیص قطعی، آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:
- سونوگرافی بیضه: این آزمایش از امواج صوتی برای تهیه تصاویر دقیق از بیضه‌ها استفاده می‌کند. سونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا محل، اندازه و ماهیت توده را بررسی کند و تشخیص دهد که آیا توده داخل یا خارج بیضه است. توده‌های داخل بیضه بیشتر احتمال سرطانی بودن دارند.
- آزمایش خون: با آزمایش خون، می‌توان پروتئین‌هایی به نام «مارکرهای تومور» را که توسط سلول‌های سرطانی تولید می‌شوند، اندازه‌گیری کرد. بالا بودن سطح این مارکرها، مانند آلفا فیتوپروتئین (AFP) یا گنادوتروپین جفتی انسان (hCG)، می‌تواند نشانه‌ای از سرطان باشد.
- جراحی برای برداشتن بیضه: اگر پزشک به سرطان بیضه مشکوک باشد، ممکن است جراحی برای برداشتن بیضه (اورکیدکتومی رادیکال اینگوینال) را توصیه کند. بیضه برداشته‌شده به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا نوع سرطان و بدخیم بودن آن تأیید شود.
پس از تأیید تشخیص، سرطان مرحله‌بندی می‌شود تا مشخص شود آیا به خارج از بیضه گسترش یافته است یا خیر. آزمایش‌هایی مانند سی‌تی اسکن و تکرار آزمایش‌های خون برای این منظور انجام می‌شوند. مرحله سرطان از ۰ تا ۳ متغیر است:
- مراحل ۰ و ۱: سرطان فقط در بیضه و ناحیه اطراف آن محدود شده است.
- مرحله ۲: سرطان به غدد لنفاوی گسترش یافته است.
- مرحله ۳: سرطان به سایر قسمت‌های بدن، مانند ریه‌ها یا کبد، گسترش یافته است.
انواع سرطان بیضه
تیم درمانی شما با بررسی سلول‌های سرطانی، نوع آن را مشخص می‌کند تا بهترین روش درمانی را انتخاب کند. شایع‌ترین انواع سرطان بیضه عبارتند از:
- سمینوما (Seminoma): این نوع سرطان در سنین بالاتر اتفاق می‌افتد و معمولاً کندتر رشد می‌کند و گسترش می‌یابد.
- غیرسمینوما (Nonseminoma): این نوع سرطان بیشتر در سنین پایین‌تر رخ می‌دهد و به سرعت رشد و گسترش می‌یابد. انواع مختلفی از غیرسمینوما وجود دارد، از جمله کارسینوم رویانی، تومور ساک زرده و تومور سلول‌های تروفوبلاستیک.
درمان سرطان بیضه
درمان سرطان بیضه معمولاً شامل جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی است. انتخاب روش درمانی به نوع و مرحله سرطان بستگی دارد.
- جراحی: اولین و اصلی‌ترین درمان، جراحی برای برداشتن بیضه است. اگر سرطان گسترش یافته باشد، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن غدد لنفاوی نزدیک نیز باشد.
- شیمی‌درمانی: از داروهای قوی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در سراسر بدن استفاده می‌شود. این روش برای کشتن سلول‌های باقی‌مانده پس از جراحی یا درمان سرطان‌های پیشرفته به کار می‌رود.
- پرتودرمانی: در این روش از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود و معمولاً برای نوع سمینوما توصیه می‌گردد.
- ایمونوتراپی: در موارد پیشرفته‌تر، این روش به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و از بین ببرد.
سرطان بیضه بدخیم چیست
سرطان بیضه بدخیم به رشد تهاجمی و غیرقابل کنترل سلول‌های سرطانی در بیضه‌ها گفته می‌شود که می‌تواند به بافت‌های مجاور حمله کرده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد. این گسترش به سایر اندام‌ها را متاستاز می‌نامند و معمولاً اولین مقصد آن غدد لنفاوی در شکم و سپس اندام‌هایی مانند ریه و کبد است.
آیا سرطان بیضه با سرطان پروستات ارتباط دارد
به طور مستقیم خیر، سرطان بیضه و سرطان پروستات دو نوع کاملاً مجزا از سرطان هستند که در دو اندام متفاوت در سیستم تولید مثل مردانه شروع می‌شوند. سرطان بیضه از سلول‌های بیضه‌ها منشأ می‌گیرد و بیشتر در مردان جوان (۱۵ تا ۴۵ سال) شایع است، در حالی که سرطان پروستات در غده پروستات آغاز می‌شود و عمدتاً در مردان مسن‌تر (بالای ۵۰ سال) دیده می‌شود. برای درمان سرطان پروستات کلیک کنید.
با این حال، برخی تحقیقات ارتباطی بین این دو بیماری پیدا کرده‌اند. مطالعات نشان می‌دهند که مردانی که سابقه ابتلا به سرطان بیضه را داشته‌اند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات تهاجمی در سنین بالاتر قرار بگیرند.
این افزایش خطر به این معنی نیست که سرطان بیضه به سرطان پروستات تبدیل می‌شود، بلکه نشان می‌دهد که سابقه یکی از این بیماری‌ها ممکن است یک عامل خطر برای دیگری باشد. به همین دلیل، به مردانی که سابقه سرطان بیضه دارند، توصیه می‌شود که در مورد تشخیص سرطان پروستات با پزشک خود صحبت کنند.
طول عمر سرطان بیضه
طول عمر بیماران مبتلا به سرطان بیضه یکی از بهترین نرخ‌های بقا را در میان تمامی سرطان‌ها دارد. این بیماری حتی در صورت گسترش به سایر اندام‌ها نیز بسیار قابل درمان است. به طور کلی، نرخ بقای ۵ ساله در سرطان بیضه به بیش از ۹۵٪ می‌رسد. اگر سرطان تنها در بیضه محدود شده باشد، این میزان به بالای ۹۹٪ می‌رسد. با این حال، حتی اگر بیماری به غدد لنفاوی یا اندام‌های دوردست گسترش یابد، با درمان‌های مناسب، نرخ بقای ۵ ساله می‌تواند به حدود ۷۳٪ تا ۹۵٪ برسد. موفقیت درمان تا حد زیادی به عواملی مانند نوع سرطان، مرحله بیماری و پاسخ بدن بیمار به درمان بستگی دارد.
سوالات متداول
سرطان بیضه نوعی سرطان است که در سلول‌های بیضه ایجاد می‌شود. این سرطان بیشتر در مردان جوان بین 15 تا 35 سال شایع است اما می‌تواند در هر سنی رخ دهد.
شایع‌ترین علائم شامل وجود توده یا تورم بدون درد در بیضه، احساس سنگینی در کیسه بیضه، درد مبهم در شکم یا کشاله ران و تغییر در اندازه یا شکل بیضه است.
علت دقیق آن مشخص نیست، اما عواملی مانند بیضه نزول‌نکرده، سابقه خانوادگی سرطان بیضه و برخی اختلالات ژنتیکی می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.
بله، سرطان بیضه یکی از سرطان‌هایی است که میزان درمان‌پذیری بالایی دارد و با جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی اغلب به طور کامل درمان می‌شود.
برخی روش‌های درمانی مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی می‌توانند روی باروری تأثیر بگذارند. توصیه می‌شود قبل از شروع درمان درباره ذخیره اسپرم با پزشک مشورت شود.
تشخیص معمولاً از طریق معاینه فیزیکی، سونوگرافی بیضه و آزمایش‌های خون برای بررسی نشانگرهای توموری انجام می‌شود.
بله، معاینه منظم بیضه‌ها توسط خود فرد می‌تواند به تشخیص زودهنگام توده یا تغییرات غیرعادی کمک کند و شانس درمان موفق را افزایش دهد.
در برخی موارد، سرطان بیضه می‌تواند به غدد لنفاوی، ریه‌ها یا کبد گسترش یابد، اما با درمان به موقع اغلب کنترل می‌شود.
مردانی با سابقه بیضه نزول‌نکرده، سابقه خانوادگی سرطان بیضه یا برخی شرایط ژنتیکی بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند.
گرچه عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی نقش بیشتری دارند، اما داشتن سبک زندگی سالم، ترک سیگار و معاینه منظم می‌تواند در پیشگیری و تشخیص زودهنگام مؤثر باشد.