درمان سرطان پروستات
درمان سرطان پروستات به شرایط خاص شما بستگی دارد. برای بسیاری از افراد مبتلا به سرطان پروستات، هیچ درمانی لازم نیست. هنگامی که درمان ضروری است، هدف درمان یا کنترل بیماری است تا حد امکان بر زندگی روزمره تأثیر نگذارد و امید به زندگی را کوتاه نکند. گاهی اوقات، اگر سرطان قبلاً گسترش یافته باشد، هدف درمان نیست، بلکه طولانی کردن عمر و به تاخیر انداختن علائم است.
تیم مراقبت از سرطان پروستات
افراد مبتلا به سرطان باید توسط یک تیم چند رشته ای (MDT) مراقبت شوند. این تیم از متخصصانی تشکیل شده است که برای ارائه بهترین مراقبت و درمان با هم کار میکنند.
این تیم اغلب شامل جراحان متخصص سرطان، انکولوژیست ها (متخصصان پرتودرمانی و شیمی درمانی)، رادیولوژیست ها، پاتولوژیست ها، رادیوگراف ها و پرستاران متخصص است.
سایر اعضا ممکن است شامل فیزیوتراپیست ها، متخصصان تغذیه و کاردرمانگران باشند. همچنین ممکن است به پشتیبانی روانشناسی بالینی دسترسی داشته باشید.
پزشکان شما هنگام تصمیم گیری در مورد بهترین درمان برای شما، موارد زیر را در نظر می‌گیرند:
- نوع و اندازه سرطان
- درجه آن
- سلامت عمومی شما
- اینکه آیا سرطان به سایر قسمتهای بدن شما گسترش یافته است یا خیر
مراقبت خوب از سرطان پروستات
تیم پزشکی شما قادر خواهد بود آنچه را که احساس میکنند بهترین گزینههای درمانی هستند را توصیه کند، اما در نهایت تصمیم با شماست.
شما باید بتوانید با یک متخصص در مورد گزینههای درمانی و عوارض جانبی احتمالی صحبت کنید تا به شما در تصمیم گیری کمک کند.
همچنین باید در مورد هر گونه کارآزمایی بالینی که ممکن است واجد شرایط آن باشید، به شما گفته شود.
اگر از درمان عوارض جانبی دارید، باید برای کمک به توقف یا کاهش این عوارض جانبی به خدمات تخصصی (مانند خدمات کنترل ادرار) ارجاع داده شوید.
گروه‌های خطر سرطان پروستات
سرطان پروستات را می‌توان در یکی از 5 گروه خطر در گروه پیش آگهی کمبریج (CPG) طبقه بندی کرد.
پزشکان برای تعیین اینکه سرطان پروستات در کدام گروه CPG قرار دارد، به گروه درجه (که نمره Gleason نیز نامیده میشود)، سطح آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) و مرحله تومور نگاه میکنند.
گروه خطر سرطان به تعیین اینکه چه نوع درمانی لازم است کمک می‌کند.
اگر سرطان پروستات در مراحل اولیه تشخیص داده شود، شانس زنده ماندن به طور کلی خوب است.
انواع درمان سرطان پروستات
در اینجا به طور خلاصه انواع درمان های سرطان پروستات را بررسی می‌کنیم:
انتظار هوشیارانه یا نظارت فعال
انتظار هوشیارانه و نظارت فعال رویکردهای متفاوتی برای زیر نظر داشتن سرطان و شروع درمان تنها در صورتی است که علائم بدتر شدن یا ایجاد علائم را نشان دهد.
انتظار هوشیارانه
انتظار هوشیارانه اغلب برای مردان مسن‌تر زمانی که بعید است سرطان بر طول عمر طبیعی آنها تأثیر بگذارد، توصیه میشود.
اگر سرطان در مراحل اولیه خود باشد و علائمی ایجاد نکند، ممکن است تصمیم بگیرید که درمان را به تاخیر بیندازید و صبر کنید تا ببینید آیا علائم سرطان پیشرونده ایجاد میشود یا خیر.
اگر سلامت عمومی شما به این معنی است که نمی‌توانید هیچ نوع درمانی دریافت کنید، ممکن است انتظار هوشیارانه نیز توصیه شود.
نظارت فعال
نظارت فعال با هدف جلوگیری از درمان غیرضروری سرطان‌های بی ضرر در حالی که هنوز درمان به موقع را برای کسانی که به آن نیاز دارند ارائه می‌دهد.
نظارت فعال شامل انجام آزمایش‌های منظم PSA، اسکن MRI و گاهی اوقات بیوپسی برای اطمینان از یافتن هرگونه علائم پیشرفت در اسرع وقت است.
اگر این آزمایش‌ها نشان دهد که سرطان در حال تغییر یا پیشرفت است، میتوانید در مورد درمان بیشتر تصمیم بگیرید.
برداشتن غده پروستات از طریق جراحی (پروستاتکتومی رادیکال)
پروستاتکتومی رادیکال برداشتن جراحی غده پروستات شما است. این درمان گزینه ای برای درمان سرطان پروستات است که به خارج از پروستات گسترش نیافته یا خیلی دور گسترش نیافته است.
مانند هر عملی، این جراحی خطراتی مانند بی اختیاری ادرار و اختلال نعوظ را به همراه دارد.
در موارد بسیار نادر، مشکلات ناشی از جراحی میتواند کشنده باشد.
ممکن است سرطان پروستات پس از درمان دوباره عود کند. پزشک شما باید بتواند خطر عود سرطان شما را پس از درمان، بر اساس مواردی مانند سطح PSA و مرحله سرطان شما توضیح دهد.
مطالعات نشان داده است که پرتودرمانی پس از جراحی برداشتن پروستات ممکن است شانس درمان را افزایش دهد، اگرچه تحقیقات در مورد زمان استفاده از آن پس از جراحی هنوز در حال انجام است.
پس از پروستاتکتومی رادیکال، دیگر در حین رابطه جنسی انزال نخواهید داشت. این بدان معنی است که شما نمی‌توانید از طریق رابطه جنسی بچه دار شوید.
ممکن است بخواهید قبل از عمل از پزشکان خود در مورد ذخیره نمونه اسپرم بپرسید تا بعداً برای لقاح آزمایشگاهی (IVF) استفاده شود.
پرتو درمانی سرطان پروستات
پرتودرمانی شامل استفاده از اشعه برای از بین بردن سلولهای سرطانی است.
این درمان گزینه ای برای درمان سرطان پروستات است که به خارج از پروستات گسترش نیافته یا خیلی دور گسترش نیافته است.
پرتودرمانی همچنین میتواند برای کند کردن پیشرفت سرطان پروستات که گسترش یافته است و تسکین علائم استفاده شود.
شما به طور معمول به عنوان یک بیمار سرپایی در بیمارستانی در نزدیکی خود پرتودرمانی خواهید داشت. این کار در جلسات کوتاه به مدت 5 روز در هفته، معمولاً به مدت 4 تا 8 هفته انجام میشود.
عوارض جانبی مرتبط با پرتودرمانی وجود دارد.
ممکن است قبل از انجام پرتودرمانی، هورمون درمانی دریافت کنید تا شانس درمان موفقیت آمیز افزایش یابد.
هورمون درمانی همچنین ممکن است پس از پرتودرمانی برای کاهش احتمال بازگشت سلولهای سرطانی توصیه شود.
عوارض کوتاه مدت پرتودرمانی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ناراحتی در اطراف باسن شما
- اسهال
- ریزش موهای ناحیه تناسلی
- خستگی
- التهاب پوشش مثانه که میتواند باعث درد هنگام ادرار کردن و نیاز به رفتن بیشتر به دستشویی شود (سیستیت)
عوارض جانبی طولانی مدت پرتودرمانی میتواند شامل اختلال نعوظ (ناتوانی جنسی) باشد.
همچنین پرتودرمانی کمی بیشتر از سایر درمان‌ها باعث مشکلات متوسط تا شدید در معقد، مانند اسهال، خونریزی و ناراحتی میشود.
ممکن است سرطان پروستات پس از درمان دوباره عود کند. پزشک شما باید بتواند خطر عود سرطان شما را پس از درمان، بر اساس مواردی مانند سطح PSA و مرحله سرطان شما توضیح دهد.
برخی از بیمارستان‌ها در حال حاضر درمانهای جدید کم تهاجمی را در صورتی که پرتودرمانی مؤثر نباشد، گاهی اوقات به عنوان بخشی از یک کارآزمایی بالینی ارائه می‌دهند.
این درمانهای جدید براکی تراپی، سونوگرافی متمرکز با شدت بالا (HIFU) و کرایوتراپی نامیده می‌شوند.
این درمان‌ها عوارض جانبی کمتری دارند، اما نتایج طولانی مدت آنها هنوز مشخص نیست. خطر عوارض جراحی در افرادی که قبلاً پرتودرمانی داشته اند بیشتر است.
اگر این درمان‌ها مناسب نباشند، معمولاً از دارو برای کنترل سرطان استفاده میشود.
براکی تراپی سرطان پروستات
براکی تراپی نوعی پرتودرمانی است که در آن دوز اشعه در داخل غده پروستات داده میشود. به آن پرتودرمانی داخلی یا بینابینی نیز می‌گویند.
تابش را می‌توان با استفاده از تعدادی دانه رادیواکتیو کوچک که از طریق جراحی در تومور کاشته می‌شوند، انجام داد. به این براکی تراپی با دوز پایین می‌گویند.
همچنین می‌توان تابش را از طریق سوزن‌های نازک و توخالی که در داخل پروستات قرار می‌گیرند، انجام داد. به این براکی تراپی با دوز بالا می‌گویند.
ایده پشت این روش، ارائه دوز بالایی از اشعه به پروستات در حین به حداقل رساندن آسیب به سایر بافت‌ها است.
اما خطر مشکلات ادراری بیشتر از پرتودرمانی است، اگرچه خطر اختلال عملکرد جنسی یکسان است. خطر مشکلات روده کمی کمتر است.
هورمون درمانی سرطان پروستات
هورمون درمانی اغلب در ترکیب با پرتودرمانی استفاده میشود. به عنوان مثال، ممکن است قبل از انجام پرتودرمانی، هورمون درمانی دریافت کنید تا شانس درمان موفقیت آمیز افزایش یابد.
همچنین ممکن است پس از پرتودرمانی برای کاهش احتمال بازگشت سلولهای سرطانی توصیه شود.
هورمون درمانی به تنهایی سرطان پروستات را درمان نمی‌کند. می‌توان از آن برای کند کردن پیشرفت سرطان پروستات پیشرفته و تسکین علائم استفاده کرد.
هورمون‌ها رشد سلول‌ها را در پروستات کنترل میکنند. به طور خاص، سرطان پروستات برای رشد به هورمون تستوسترون نیاز دارد.
هدف از هورمون درمانی، مسدود کردن اثرات تستوسترون، یا با توقف تولید آن یا با توقف توانایی بدن شما در استفاده از تستوسترون است.
هورمون درمانی را می‌توان به صورت زیر انجام داد:
- تزریق برای توقف تولید تستوسترون توسط بدن شما
- قرص‌هایی برای مسدود کردن اثرات یا کاهش تولید تستوسترون
- ترکیبی از هر دو
عوارض جانبی اصلی درمان هورمونی ناشی از اثرات آنها بر تستوسترون است. آنها معمولاً با قطع درمان از بین می‌روند.
آنها شامل کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ هستند (این در مورد تزریق بیشتر از قرص‌ها است).
سایر عوارض جانبی احتمالی عبارتند از:
- گرگرفتگی
- تعریق
- افزایش وزن
- تورم و حساسیت به لمس در سینه‌ها
جایگزینی برای هورمون درمانی، برداشتن جراحی بیضه‌ها (ارکیکتومی) است. این سرطان پروستات را درمان نمی‌کند، اما با حذف تستوسترون، رشد سرطان و علائم آن را کنترل می‌کند.
برداشتن ترانس اورترال پروستات (TURP)
TURP روشی است که میتواند به کاهش فشار از لوله ای که ادرار را از مثانه شما به خارج از آلت تناسلی (مجرای ادرار) منتقل می‌کند، کمک کند تا هر گونه علائم مشکل‌سازی که ممکن است در ادرار کردن داشته باشید را درمان کند.
سرطان را درمان نمی‌کند.
در طول TURP، یک سیم فلزی نازک با یک حلقه در انتها وارد مجرای ادرار شما میشود و تکه‌هایی از پروستات برداشته میشود.
این کار تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی نخاعی (اپیدورال) انجام میشود.
سونوگرافی متمرکز با شدت بالا (HIFU)
HIFU گاهی اوقات برای درمان سرطان پروستات موضعی که به خارج از پروستات گسترش نیافته است استفاده میشود.
یک پروب سونوگرافی که در باسن (رکتوم) وارد میشود، امواج صوتی با فرکانس بالا را از طریق دیواره رکتوم آزاد می‌کند.
این امواج صوتی با گرم کردن سلولهای سرطانی در غده پروستات تا دمای بالا، آنها را از بین می‌برند.
خطر عوارض جانبی HIFU معمولاً کمتر از سایر درمان‌ها است.
اما اثرات احتمالی میتواند شامل اختلال نعوظ یا بی اختیاری ادرار باشد. مشکلات معقد نادر است.
فیستول، جایی که یک کانال غیرطبیعی بین سیستم ادراری و رکتوم ایجاد میشود، نیز نادر است.
به این دلیل که درمان فقط ناحیه سرطانی را هدف قرار می‌دهد و نه کل پروستات.
HIFU به طور گسترده در دسترس نیست و اثربخشی طولانی مدت آن هنوز به طور قطعی ثابت نشده است.
کرایوتراپی سرطان پروستات
کرایوتراپی روشی برای از بین بردن سلولهای سرطانی با انجماد آنها است. گاهی اوقات برای درمان سرطان پروستات موضعی که به خارج از غده پروستات گسترش نیافته است استفاده میشود.
پروب‌های کوچکی به نام کرایونیدل از طریق دیواره رکتوم وارد غده پروستات می‌شوند. آنها غده پروستات را منجمد میکنند و سلولهای سرطانی را از بین می‌برند، اما برخی از سلولهای طبیعی نیز می‌میرند.
هدف از بین بردن سلولهای سرطانی در حین ایجاد کمترین آسیب ممکن به سلولهای سالم است.
عوارض جانبی کرایوتراپی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- اختلال نعوظ
- بی اختیاری
به ندرت پیش می‌آید که کرایوتراپی باعث ایجاد فیستول یا مشکلات معقد شود.
کرایوتراپی هنوز در حال انجام آزمایشات بالینی برای سرطان پروستات است. در برخی موارد، پزشکان می‌توانند درمان کرایوتراپی را خارج از کارآزمایی‌های بالینی انجام دهند.
به طور گسترده در دسترس نیست و اثربخشی طولانی مدت آن هنوز به طور قطعی ثابت نشده است.
درمان سرطان پروستات پیشرفته
اگر سرطان به مرحله پیشرفته رسیده باشد، دیگر نمی‌توان آن را درمان کرد. اما ممکن است بتوان پیشرفت آن را کند کرد، عمر شما را طولانی کرد و علائم را تسکین داد.
گزینههای درمانی عبارتند از:
- پرتودرمانی
- درمان هورمونی
- شیمی درمانی
اگر سرطان به استخوان‌های شما سرایت کرده باشد، ممکن است از داروهایی به نام بیس فسفونات استفاده شود. بیس فسفونات ها به کاهش درد استخوان و از دست دادن استخوان کمک میکنند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی اغلب برای درمان سرطان پروستات که به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته است (سرطان پروستات متاستاتیک) استفاده میشود.
شیمی درمانی با تداخل در نحوه تکثیر سلولهای سرطانی، آنها را از بین می‌برد. سرطان پروستات را درمان نمی‌کند اما میتواند آن را تحت کنترل نگه دارد تا به شما کمک کند عمر طولانی تری داشته باشید.
همچنین با هدف کاهش علائم، مانند درد، انجام میشود تا زندگی روزمره کمتر تحت تأثیر قرار گیرد.
عوارض جانبی اصلی شیمی درمانی ناشی از نحوه تأثیر آن بر سلولهای سالم مانند سلولهای ایمنی است.
آنها عبارتند از:
- عفونت ها
- خستگی
- ریزش مو
- زخم دهان
- از دست دادن اشتها
- احساس بیماری (تهوع)
- استفراغ
بسیاری از این عوارض جانبی را می‌توان با داروهای دیگری که پزشک شما میتواند تجویز کند، پیشگیری یا کنترل کرد.
استروئیدها
قرص‌های استروئیدی زمانی استفاده می‌شوند که هورمون درمانی دیگر مؤثر نباشد زیرا سرطان در برابر آن مقاوم است. به این سرطان پروستات مقاوم به اخته (CRPC) می‌گویند.
استروئیدها را می‌توان برای کوچک کردن تومور و توقف رشد آن استفاده کرد. موثرترین درمان استروئیدی دگزامتازون است.
سایر درمانهای پزشکی
تعدادی داروی جدید وجود دارد که در صورت عدم موفقیت سایر انواع هورمون درمانی و شیمی درمانی یا در کنار سایر انواع هورمون درمانی می‌توان از آنها استفاده کرد.
اینها شامل انواع جدید هورمون درمانی مانند abiraterone، apalutamide، darolutamide و enzalutamide است. آنها با توقف تولید تستوسترون توسط بدن یا مسدود کردن اثر تستوسترون بر روی سلولهای سرطانی پروستات عمل میکنند. این میتواند به تاخیر در گسترش سرطان پروستات کمک کند.
تیم پزشکی شما میتواند به شما بگوید که آیا اینها برای شما مناسب و در دسترس هستند یا خیر.
تصمیم گیری در مورد عدم درمان سرطان پروستات
شما ممکن است تصمیم بگیرید که سرطان پروستات را درمان نکنید، به خصوص اگر در سنی هستید که احساس می‌کنید درمان سرطان بعید است امید به زندگی شما را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
تصمیم کاملاً با شماست و تیم مراقبت شما به آن احترام میگذارد.
اگر تصمیم به عدم درمان دارید، پزشک عمومی و تیم بیمارستان همچنان به شما حمایت و تسکین درد می‌دهند. به این مراقبتهای پایان زندگی (مراقبتهای تسکینی) می‌گویند.
حمایت برای خانواده و دوستان شما نیز در دسترس است.
سوالات متداول
خیر. در بسیاری از موارد، به خصوص اگر سرطان در مراحل اولیه باشد و رشد آهسته‌ای داشته باشد، ممکن است نیازی به درمان فوری نباشد. در این موارد، پزشک ممکن است رویکرد “انتظار هوشیارانه” یا “نظارت فعال” را توصیه کند که شامل پیگیری منظم و انجام آزمایشات برای بررسی پیشرفت سرطان است.
گزینههای درمانی سرطان پروستات شامل موارد زیر است: * جراحی (پروستاتکتومی رادیکال): برداشتن غده پروستات از طریق جراحی * پرتودرمانی: استفاده از اشعه برای از بین بردن سلولهای سرطانی * هورمون درمانی: مسدود کردن اثرات هورمونهای مردانه (مانند تستوسترون) که رشد سرطان پروستات را تحریک میکنند * شیمی درمانی: استفاده از داروها برای از بین بردن سلولهای سرطانی * درمانهای جدیدتر مانند HIFU و کرایوتراپی انتخاب درمان به عوامل مختلفی مانند مرحله سرطان، سلامت عمومی بیمار و ترجیحات شخصی بستگی دارد.
عوارض جانبی درمان سرطان پروستات میتواند شامل موارد زیر باشد: * اختلال نعوظ * بی اختیاری ادرار * مشکلات روده * خستگی * گرگرفتگی * کاهش میل جنسی پزشک شما میتواند در مورد عوارض جانبی احتمالی هر درمان و راههای مدیریت آنها با شما صحبت کند.
اگر سرطان پروستات به سایر قسمتهای بدن (مانند استخوانها) گسترش یابد، به آن سرطان پروستات متاستاتیک یا پیشرفته گفته میشود. در این موارد، درمان بر طولانی کردن عمر و تسکین علائم متمرکز است. گزینههای درمانی ممکن است شامل پرتودرمانی، هورمون درمانی، شیمی درمانی و داروهای دیگر باشد.
بله، شما میتوانید از درمان سرطان پروستات خودداری کنید، به خصوص اگر در سنی هستید که درمان بعید است امید به زندگی شما را به طور قابل توجهی افزایش دهد. این یک تصمیم شخصی است و تیم مراقبت شما به آن احترام میگذارد. در این صورت، شما همچنان میتوانید مراقبتهای حمایتی و تسکین درد دریافت کنید.
پس از درمان سرطان پروستات، پیگیری منظم با پزشک برای نظارت بر عود بیماری و مدیریت عوارض جانبی احتمالی درمان ضروری است. شما همچنین میتوانید از خدمات پشتیبانی و مشاوره برای کمک به مقابله با چالش‌های عاطفی و جسمی سرطان پروستات استفاده کنید.
